Amerykańska Piłka Amerykańska Piłka to pierwsza strona internetowa w Polsce poświęcona w całości piłce nożnej w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie: MLS, USL, CPL, NASL, reprezentacja USA, ligi uniwersyteckie. Piszemy, nagrywamy podcasty, robimy filmiki, udzielamy się w social mediach, tworzymy Przewodnik Kibica. O amerykańskiej piłce od A do Z.
Powiązane artykuły
Zapraszamy na rozmowę z Robertem Sibigą, najlepszym sędzią poprzedniego sezonu Major League Soccer. Tutaj znajdziecie pełną wersję wywiadu, który pierwotnie ukazał się w Przewodniku Kibica MLS 2022.
Katarzyna Przepiórka: Cofnijmy się do samego początku. Dlaczego przeprowadziłeś się do USA? Skąd wzięła się pasja do piłki nożnej i przede wszystkim do sędziowania?
RS: Taka ścieżka trwa między 12 a 14 lat dla tych, którzy chcą piąć się dalej. W moim przypadku to było trochę na „wariackich papierach”, ale może dlatego, że byłem starszy i chciałem tego bardziej niż inni. Zacząłem sędziować w 2009 roku, a już trzy lata później sędziowałem finał USL, trzeciej dywizji w USA. Także moja droga była trochę krótsza niż normalnie, a złożyło się na to kilka czynników. Po pierwsze, poświęciłem się temu całkowicie i starałem się wyjeżdżać na każdy turniej, na który mogłem: gdy nie mogłem wejść drzwiami, to wchodziłem oknami. Nie pozwalałem sobie na to, by ktoś mi mówił, że się nie nadaje. Zawsze chciałem sobie stawiać nowe wyzwania. Byłem też starszy od większości, co troszeczkę mi w pewnym momencie pomogło. Niektórzy ludzie odpowiadający za decyzje, kto się może piąć w górę, musieli decydować: albo dadzą mi szansę teraz, albo za kilka lat będzie za późno. To był taki ryzyk-fizyk. Dostawałem te szanse i je wykorzystywałem, co pozwoliło mi się wspinać dalej na kolejne szczeble. Rok później dostałem zaproszenie, które pozwalało mi zostać sędzią technicznym na poziomie Major League Soccer.
RS: Teraz się to zmieniło. Istnieje coś takiego jak PRO2, czyli grupa dla tych, którzy próbują dostać się do ligi zawodowej. Dzisiaj tacy sędziowie jak Łukasz Szpala, który od tego roku jest już sędzią w MLS, na kontrakcie, mają wytyczoną ścieżkę. W moim przypadku to była trochę „wolna amerykanka” – można było być na poziomie USL i nigdy się nie dostać do MLS, można było nigdy nie być na poziomie USL czy NWSL, sędziować te ligi, ale nadal nie dostawać szansy w MLS. Wszystko zależało od tego, jak bardzo się starałeś i tego, jak bardzo nie dopuszczałeś do siebie głosów typu „Nie nadajesz się”. Mnie się udało, teraz jest to bardziej zorganizowane, grupą PRO2 opiekuje się Polak, Alex Prus lub Aleks Pruś, zależy, czy mówimy o Polaku, czy Amerykaninie. On jest szefem PRO2 i jest odpowiedzialny za wybór młodych talentów sędziowskich, które dostają potem szanse. Jest kilka kategorii: od D do A. Ci sędziowie, którzy zostaną sklasyfikowani jako „A”, dostają możliwość sędziowania „na środku” w MLS, obok prowadzenia spotkań USL oraz NWSL. Łukasz był właśnie w grupie „A” i dostał kilka spotkań w MLS. Byli z niego na tyle zadowoleni, że od tego sezonu dostał kontrakt. Są dwa różne kontrakty w samym PRO: full-time i provisionary. Ten pierwszy posiadam m.in. ja oraz dwudziestu innych sędziów z USA, oraz czterech z Kanady. Sędziowie na tej drugiej umowie mają dwa lata, by udowodnić, że zasługują na kontrakt full-time. Tak to się odbywa, nie jest to łatwa ścieżka, ale jest przynajmniej wytyczona. Wiesz, co potrzebujesz zrobić czy osiągnąć, jak muszą wyglądać twoje wyniki nie tylko te fizyczne, ale też na boisku, żeby dostać swoją szansę.
RS: Niewiele się zmienia. Bardziej będziemy zwracać uwagę na faule, jakby to powiedzieć… Przepisy są w dużej mierze uzależnione od interpretacji sędziego. Dawniej duży nacisk kładziono na to, żeby się sędzia ze swojej decyzji wybronił. Teraz nacisk zostanie położony na faule, które może wybroniłyby się na żółtą kartkę, ale są powody, dla których powinna ona być raczej czerwona. Kiedyś potrzebowałeś czterech różnych rzeczy, żeby dać czerwony kartonik, jeśli jednej brakowało, np. point of contact (np. tzw. stempel), to wystarczało, żeby to już była tylko żółta kartka. Wysokość tego kontaktu też ma znaczenie. Jeśli była dość nisko, to mogła to też być żółta kartka. Teraz większy nacisk będzie kładziony na te pozostałe trzy aspekty, m.in. siłę tego wejścia, impet. Już nie tylko punkt kontaktu jest ważny, teraz te pozostałe rzeczy mogą przeważyć o kolorze kartki. Mimo że np. to był „tylko” stempel, ale jeśli gracz przed tym kontaktem przebiegł te 20-30 metrów i z pełnym impetem sfaulował przeciwnika, to dostanie czerwoną kartkę. Nie brońmy graczy, którzy mogą doprowadzić do kontuzji rywala. Jest to ten aspekt, na który w tym roku mamy zwrócić szczególną uwagę. Oprócz tego trzymamy się tego samego, czyli opóźnianie tzw. wznowień. Szczerze mówiąc, bardzo mnie denerwuje. Jest to w MLS niemile widziane i zwracanie na to podwójnej w uwagi jest bardzo charakterystyczne.
KP: Muszę wspomnieć o jednym zawodniku, bo akurat w jego przypadku my toczymy dosyć długie i zacięte dyskusje – Diego Chara. My obserwując go z boku, mamy jasne i klarowne zdanie. Jeśli jest w twojej drużynie to go uwielbiasz, jeśli grasz przeciwko niemu to jest katastrofa. To jest niesamowity przypadek gościa, który gra w sposób bardzo specyficzny, ale on tych żółtych kartek nie dostaje wcale aż tak dużo.
RS: No nie dostaje, dlatego że on dokładnie wie, co na tym boisku ma robić. Dokładnie zdaje sobie sprawę, jakie jest jego zadanie. Jest defensywnym pomocnikiem, jest człowiekiem, który musi rozbijać akcje i jest człowiekiem, który to robi z uśmiechem na ustach. Jego uśmiech jest naprawdę szczególny, za każdym razem, kiedy on coś wykona jest z tego zadowolony. To nie jest człowiek złośliwy, on nie kpi z przeciwnika czy sędziego, tylko wykonuje swoje zadanie. Ja też go bardzo lubię, bo to nie jest gracz, który kiedykolwiek przychodzi z pretensjami do sędziego, a jeżeli już, to bardzo rzadko. Tak jak dałem przykład Gonzalo Higuaína: on często podchodzi i krytykuje decyzje sędziego, tak Diego Chara praktycznie nigdy. On zdaje sobie sprawę, że miał to zrobić, jeśli zostanie za to ukarany to zostanie ukarany i gra bardzo siłowo, bardzo twardo, ale rzadko gra brzydko. Nie pamiętam, kiedy ostatnio doprowadził do jakiejś kontuzji przeciwnika. Uważam, że tacy piłkarze też są potrzebni i tak jak mówisz, lepiej mieć takiego gracza u siebie w drużynie, niż przeciwko sobie.
KP: Pracujesz w MLS dosyć długo i jesteś naocznym świadkiem zmian, jakie w niej zachodzą, jak wielu Polaków dołącza do tej ligi. Czy wydaje Ci się, że w ciągu najbliższych kilku lat, ta liga będzie jeszcze mocniejsza? Jakie są twoje obserwacje, na przestrzeni tych ostatnich paru lat.
RS: Myślę, że ta liga z roku na rok robi się coraz mocniejsza, z roku na rok się wzmacnia. Zawodnicy, którzy przychodzą z roku na rok są coraz mocniejsi. Właściciele odeszli wreszcie od zatrudniania zawodników starszych wiekowo z wielkim CV, którzy, skoro grali w Europie to teraz będą świetni w MLS. Chyba Higuaín jest może jednym z ostatnich takich graczy sprowadzonych, żeby sprzedawać bilety w Miami, bo to nowa drużyna, zobaczymy też co będzie z Douglasem Costą, który podpisał teraz kontrakt z LA Galaxy. Ale to już są zawodnicy, którzy nie przyjeżdżają w wieku 35 czy 36 lat, to są zawodnicy, którzy mają 30/31 i wydaje mi się, że ¾ lig na świecie z chęcią przyjęłoby takich zawodników do swoich rozgrywek. To są nadal nazwiska i to jest dalej jakość. Kolejnym przykładem jest choćby Giovinco, który próbował się ponownie do tej ligi wrócić w Toronto, ale z różnych powodów mu się nie udało. Ta liga się rozwija, a nastawienie jest na sprowadzanie młodych zawodników, którzy mają ambicje grać w najsilniejszych ligach na świecie i dla wielu z tych zawodników jest to odskocznia, żeby się pokazać, żeby otrzymać ten spotlight i ten exposure na siebie i swoje umiejętności, i jeżeli jesteś w tej lidze dobry to dostaniesz angaż w jakiejś lepszej.
Również, jeśli chodzi o naszych polskich zawodników. Przykład Przemka Frankowskiego: wieszano na nim psy, kiedy przyjechał do Chicago, mówiono, że rozmienia się na drobne i pojechał za kasą. Chłopak pograł trzy lata w Chicago Fire i teraz świetnie gra we Francji. Ja się bardzo z tego cieszę, bo uważam, że taka droga, którą przeszedł Frankowski, jest dużo logiczniejsza. Droga, na której jest teraz Buksa, na której będą następni zawodnicy. Dużo logiczniej jest wejść na ten poziom MLS, który jest zdecydowanie wyższy niż ligi polskiej czy jakiejś podrzędnej ligi w Europie, a potem wskoczyć na jeszcze wyższy poziom, bo MLS hartuje, MLS dużo uczy, niż tak jak na przykład Tymek Puchacz, który z ligi polskiej wskoczył do niemieckiej no i niestety, teraz musiał zrobić krok w tył, żeby grać w Turcji. Oczywiście życzę mu jak najlepiej, ale czy nie lepiej było wskoczyć do jakiejś ligi, powiedzmy, trochę gorszej po to, żeby się potem wybić do tej lepszej? Po to, żeby być tak jak Adaś Buksa, za którego teraz, czy liga włoska, czy francuska wysyła milionowe oferty do New England Revolution, tylko po to, żeby go wykupić. On się sprzedał, on się pokazał, dostał się do reprezentacji i to są te efekty. Wydaje mi się, że nie umniejszając oczywiście pracy, jaką wykonują Ci gracze, miejsce, w którym grają, też odgrywa jakąś tam rolę.
RS: Z tygodnia na tydzień coraz mniej. Początki były bardzo ciężkie, nie było to przyjemne. Kontuzji się nie wybiera. Oczywiście żadnej gwarancji nie było, że to ja bym ten finał sędziował, bo nie zawsze jest gwarantowane, że sędzia roku będzie sędzią finału. No na pewno uciekła jakaś szansa, ale ja lubię patrzeć na to wszystko z góry: na całą moją karierę, na to co ja robię, kim jestem. Na pewno pewien niedosyt jest, ale nauczyłem się już od jakiegoś czasu, żeby nie martwić się tym ostatnim meczem sezonu, tylko cieszyć się całym sezonem. It’s about the road, not the destination. Trzeba po prostu cieszyć się każdym kolejnym meczem, trzeba się cieszyć tym, że mecz został posędziowany dobrze, że jestem doceniany przez swoich bossów, że jestem doceniany przez trenerów, przez zawodników. Niedosyt jest, ale ogólne zadowolenie z tego, co osiągnąłem, z tego, że jestem sędzią w tej lidze i że jestem lubiany, szanowany, czy doceniany jest moim zdaniem dużo ważniejsze niż to, czy uda się jeszcze jakiś mecz zrobić w play-offach.
